Nasze Usługi

III Układ hamulcowy

1. Budowa układu hamulcowego

Układ hamulcowy jest jednym z najistotniejszych podzespołów samochodu. Jak wiadomo, niesprawne hamulce to tylko krok do wypadku. Powinniśmy regularnie sprawdzać ich stan, nie chodzi tu jedynie o właścicieli wyeksploatowanych samochodów – nawet w nowym samochodzie może zdarzyć się problem z układem hamulcowym. Dlatego tak ważne jest regularne jego przeglądanie. Szczególną uwagę należy zwrócić na:
• stopień zużycia klocków hamulcowych
• stopień zużycia tarcz
• regularną wymianę płynu hamulcowego,
Układ hamulcowy to najprościej rzecz biorąc zbiór urządzeń odpowiedzialnych za zatrzymanie samochodu. Składa się on z następujących podzespołów:
• pedał hamulca
• pompa hamulcowa
• przewód ciśnieniowy
• przewód elastyczny
• zaciski hamulcowe
Zgodnie z przepisami samochód musi być wyposażony w dwa układy hamulcowe:
• podstawowy (roboczy) – uruchamiany nogą poprzez naciśnięcie pedału hamulca; hamowanie odbywa się tylko w czasie, gdy hamulec jest naciskany (układ monostabilny);
• dodatkowy (awaryjny; potocznie: ręczny) – hamulec ten służy głównie jako hamulec postojowy w celu zabezpieczenia pojazdu przed zjechaniem z miejsca postoju; w razie awarii hamulca podstawowego ma on za zadanie awaryjne wyhamowanie pojazdu; hamulec awaryjny jest aktywowany, w zależności od rozwiązania, ręką, nogą lub przyciskiem; działa on od momentu włączenia aż do momentu jego wyłączenia (układ bistabilny).

2. Zasada działania

Kierujący naciska pedał hamulca w celu zatrzymania samochodu, pompa tłoczy płyn hamulcowy pod ogromnym ciśnieniem, w związku, z czym tłok umiejscowiony w zacisku dociska klocki do tarczy obracającej się wraz z kołem. Samochód wytraca prędkość aż do całkowitego zatrzymania. Tłoki w hamulcach kół przednich mają większą powierzchnię niż tłoki w tylnych hamulcach. Dzięki temu siła hamowania kół przednich jest większa niż tylnych. Hamulec hydrauliczny jest najczęściej wspomagany układem zasilanym podciśnieniem z układu dolotowego silnika (w silnikach benzynowych) bądź z pompy podciśnienia (w silnikach diesla). W przypadku zatrzymania się silnika wspomaganie przestaje działać. Przy niedziałającym wspomaganiu w samochodzie osobowym kierowca najczęściej nadal jest w stanie hamować hamulcem podstawowym. Wymaga to większej siły, ale jest możliwe.

3. ABS

W nowych samochodach montowany jest seryjnie system ABS wspomagający hamowanie poprzez odblokowanie blokujących się kół.
Anti-Blockier-System, techn. firmowa nazwa urządzenia przeciwpoślizgowego zapobiegającego blokowaniu kół samochodu lub motocykla w czasie hamowania; w skład ABS wchodzą: elektroniczny. układ sterowania, czujniki pomiarowe oraz elementy wykonawcze; stosowany od 1978 (najpierw w samochodach Mercedes). Przy hamowaniu wraz ze wzrostem nacisku na pedał hamulca pojazdu prędkość hamowanych kół maleje do wartości mniejszej od prędkości pojazdu poruszającego się pod wpływem siły bezwładności; między oponami i nawierzchnią drogi pojawia się poślizg; przyczepność między oponą a nawierzchnią (której miarą jest współczynnik przyczepności) zależy od rodzaju i stanu zarówno nawierzchni, jak opony; wraz ze wzrostem poślizgu współczynnik przyczepności rośnie, osiąga maksimum, a następnie spada, wchodząc w obszar niestabilności; ABS działa automatycznie i tak reguluje w układzie hamulcowym ciśnienie płynu hamulcowego, aby utrzymać poślizg hamowanych kół w zakresie największego współczynnika przyczepności i nie dopuścić do zablokowania hamowanych kół (przy pełnym poślizgu koła te ślizgają się, a nie toczą). W niektórych warunkach, np. na drogach wyboistych lub pokrytych sypkim śniegiem, ABS może nie zapewnić najkrótszej drogi hamowania, natomiast zawsze, nawet przy gwałtownym hamowaniu, gwarantuje stateczność ruchu (nie występuje zarzucanie tyłu pojazdu) i kierowalność samochodu, co jest b. ważne ze względu na bezpieczeństwo ruchu; jednak zwykle przy sprawnie działającym ABS droga hamowania jest krótsza niż ta, którą uzyskałoby się bez niego przy wystąpieniu poślizgu na wszystkich kołach.

4. ASR

Acceleration Slip Regulation, system regulacji poślizgu kół napędowych pojazdu przy przyspieszaniu, współpracujący z systemem ABS; działanie ASR polega na kontroli i automatycznej regulacji momentu napędowego przekazywanego z silnika na koła napędowe; jeśli przy ruszaniu lub przyspieszaniu któreś z kół napędowych zacznie się nadmiernie ślizgać, ASR automatycznie uruchamia hamulec i reguluje siłę hamowania tak, aby uzyskać optymalny poślizg; w przypadku naciśnięcia przez kierowcę pedału hamulca ASR automatycznie wyłącza się, co umożliwia pracę systemowi ABS; część elementów ASR jest wspólna z ABS-em (np. elektroniczna jednostka sterująca, czujnik prędkości obrotowej kół); niekiedy ASR jest nazywany systemem kontroli trakcji (ang. Traction Control System, TCS).

5. Hamulce elektryczne

Od dłuższego czasu zasada działania układów pozostała niezmieniona, ale coraz częściej wprowadza się systemy hamulców elektrycznych. Jest to zapewne rewolucja w tej dziedzinie.